SŁÓW KILKA O ALTERNATYWNYCH ODDZIAŁACH I MODELACH W OGNIEM I MIECZEMWielu z Was zadaje nam na forum pytania dotyczące łączenia modeli z różnych formacji w celu urozmaicenia Waszych oddziałów. Często podnoszoną kwestią jest, na ile oddziały takie spełniają wymogi WYSIWYG i czy ich użycie będzie traktowane na turniejach jako zastosowanie proxów. Szukacie także zamienników dla wciąż jeszcze nie wydanych oddziałów, by móc je wystawić w ramach swoich armii. Poniższe zestawienie jest próbą odpowiedzi na przynajmniej część Waszych pytań. Jest to oficjalna wykładnia i tak wystawione jednostki spełniają wymogi zasad gry.
Przypominamy, że niniejszy dokument stanowi oficjalne stanowisko Wargamera w kwestii możliwości użycia modeli alternatywnych na sponsorowanych przez wydawcę gry turniejach.
Uprzejmie prosimy graczy o dostosowanie się do tych wymagań a organizatorów turniejów do zwrócenia na tą kwestię szczególnej uwagi.
Sugerowana proporcja modeli w danym oddziale (o ile nie zaznaczono inaczej) to 2:1, gdzie 2/3 oddziału powinny stanowić modele „oryginalnego” oddziału, a 1/3 modele alternatywne. W ten sposób przeciwnik wciąż powinien być w stanie już na pierwszy rzut oka rozpoznać jaki oddział jest reprezentowany przez te modele. Modele powinny być także wymieszane na podstawkach, najlepiej w proporcji zalecanej dla całego oddziału - tak żeby na jednej podstawce nie zostały umieszczone same modele alternatywne.
Modele alternatywne podzielone są na następujące kategorie:Zamienniki (w tekście oznaczone jako [z]) – cała jednostka może być wystawiona z takich modeli
Modele dodatkowe (w tekście oznaczone jako [d]) – maksymalnie 1/3 jednostki może się składać z tego typu modeli, wymieszanych z dedykowanymi modelami danej formacji (patrz wyżej)
Opcja łączona: –[z] i [d] - oddział może składać się z samych zamienników, kombinacji różnych zamienników bądź też kombinacji oryginalnych modeli i zamienników (w tym ostatnim przypadku w proporcji 2 oryginalne do 1 alternatywnego modelu).
Kwestia sztandarów – zarówno dowódca jak i oddział
muszą mieć sztandar z odpowiedniej armii. Sztandary oddziałów najemnych dopuszczalne są tylko i wyłącznie dla armii szwedzkiej, duńskiej i RON (Korony, Litwy, Gdańska i Kurlandii). W RON i Danii nie można używać jednak sztandarów z monogramami Karola X Gustawa i koronami szwedzkimi.
Zapraszamy serdecznie do komentowania tego zestawienia, zamieszczania zdjęć własnych oddziałów czy sugerowania innych rozwiązań.
I. Rzeczpospolita Obojga Narodów 
1. Jazda kozacka/pancerni - [d]- tu mamy szerokie pole do popisu, możemy bowiem użyć modeli z kilku zestawów. Mieszanina pancernych, pancernych z rohatynami, pospolitego ruszenia, jazdy kozackiej, jazdy kozackiej z rohatynami i petyhorców zapewni nam dużą różnorodność w ramach oddziałów. Pancerni i petyhorcy idealnie nadają się na doborową jazdę kozacką (w armii litewskiej), kilka modeli można także zastosować w ramach armii koronnej do urozmaicenia oddziałów. Jazda wołoska to także doskonałe uzupełnienie jazdy kozackiej. Artur „Dobywszypałasza” Świetlik przerobił kilka chorągwi na jazdę kozacką: wymieniając czapki, wydłużając kontusze i żupany a także dodając pętlice. Wymaga to co prawda sporo roboty z Green Stuffem, ale może dać bardzo ciekawe rezultaty. Jako doborowych kozaków/ pancernych można użyć również spahisów w kolczugach i misiurkach po lekkich konwersjach jak przycięcie spodni i rozbudowanie zwisającego spod kolczugi „ręcznika” do stanu rzeczywistego kontusza /żupanu. Można też użyć rajtarów z karabinami jako żołnierzy dywizji Czarnieckiego w Danii po odpowiedniej konwersji - obcięciu kapeluszy i fryzur i dodanie kołpaka (wielu z tych żołnierzy przyjęło zachodnie stroje, o czym znajdujemy informacje w pamiętnikach Paska).
2. Pospolite ruszenie - [d] - można tu zastosować mieszaninę wyżej wymienionych modeli, sugerowałbym jednak przede wszystkim wybierać modele bez uzbrojenia ochronnego.
3. Wolontarze - [d] - zastosowanie mają tu wszystkie modele wymienione powyżej przy jeździe kozackiej. Jako że oddziały ochotnicze często bywały „międzynarodowe” można zastosować jeszcze kilka dodatkowych modeli. Do wolontarzy koronnych możemy dołączyć kilka modeli rajtarów, konnej milicji gdańskiej i konnych Kozaków. Model te możemy także zastosować w przypadku wolontarzy litewskich, dodając jeszcze moskiewskich bojarów czy kozaków służebnych. Bardzo ważne jest tu jednak zachowanie odpowiednich proporcji – nie więcej niż 2-3 modele „międzynarodowe” na 3-4 podstawki.
4. Piechota cudzoziemska nowego typu - [z] i [d] - mieszanina szwedzkiej piechoty krajowej, piechoty najemnej nowego typu i pieszej milicji gdańskiej może nam dać ciekawy i oryginalny regiment. Modele z regimentu piechoty cesarskiej także nadają się do armii polskiej i litewskiej.
5. Rajtaria - [z] i [d] – mają tu zastosowanie praktycznie wszystkie dostępne modele rajtarii, włącznie z konną milicją gdańską, szwedzkimi rajtarami-weteranami, oficerami „Niezwyciężonych”, rajtarami pruskimi, duńskimi i wszystkimi trzema typami kirasjerów cesarskich. Unikałbym jednak rajtarii moskiewskiej, której wygląd jest bardzo specyficzny i powinien być ograniczony do armii carskiej.
6. Dragonia - [z] i [d] – modele „zachodnich” szwedzkich dragonów mogą być oczywiście, zgodnie z sugestią zamieszczoną w podręczniku, także wykorzystane jako polscy i litewscy dragoni. Na podobnych zasadach można wystawić dragonów brandenburskich/pruskich.
7. Piechota polska- [z] – niedawno wydany zestaw piechoty polskiej z arkebuzami może zostać użyty zarówno jako piechota polsko-węgierska jak i wybraniecka/łanowa/dymowa: modele mogą być używane zarówno jako oddział z muszkietami jak i arkebuzami.
8. Piechota cudzoziemska starego typu - [z] i [d]- figurki pruskich muszkieterów mogą zostać użyte jako uzupełnienie muszkieterów z oryginalnych zestawów.
9. Janczarzy (z pułku wojsk prywatnych Jana Sobieskiego w jego dywizji historycznej) - [z] - tu wystarczy użyć modeli janczarów tureckich, aczkolwiek można dołożyć im jednego z muzyków z Mehteru. Dysponujemy także informacjami o barwie i sztandarze janczarów Sobieskiego: co prawda są to dane z okresu późniejszego, ale raczej bez problemu można je zaadoptować:
http://kadrinazi.blogspot.co.uk/2011/06 ... na_15.html10. Chłopi z dywizji Sobieskiego - [z] - użyj czerni kozackiej, bez czerńców i bez sztandarów kozackich, a także polskich chłopskich partyzantów. Można (ale nie trzeba) wystawić kilku mołojców ze strzelbami (1 model na 2-3 podstawki) by pokazać że chłopi byli wyposażeni w broń palną. Jako dowódca "pułku" może być wystawiony dowolny oficer polskiej jazdy autoramentu narodowego.
11. Załogi dział -[z] - można używać szwedzkich/zachodnich obsług zarówno do polskich jak i litewskich dział.
II. Kozaczyzna 
1. Konni Kozacy - [d] – jeden czy dwa zabłąkane modeli polskiej szlachty z pospolitego ruszenia mogą trafić na podstawki – wszak i wśród Kozaków zdarzali się przedstawiciele stanu szlacheckiego. Także i tu mogą być przydatne figurki Wołochów ze strzelbami. Spisy mogą być doklejone do ramienia jako wiszące na temblakach. Czapki można trochę przerobić dając dłuższe zwisające flamy.
Jako spieszonych konnych Kozaków należy użyć figurek mołojców: najlepiej mieszaniny modeli spiśników i strzelców na jednej podstawce (np. 1 spiśnik i 2 strzelców), by oddział był łatwo rozpoznawalny.
2. Czerń - [d] - polscy chłopscy partyzanci mogą być wymieszani z modelami czerni.
III. Królestwo Szwecji 
1. Rajtaria (krajowa i najemna) - [d] - rajtarzy-weterani i oficerowie „Niezwyciężonych” to świetne uzupełnienie regimentów, zwłaszcza w przypadku jednostek weteranów. Konna milicja z Gdańska także może zostać użyta do urozmaicenia wyglądu jednostek. Dla oddziałów najemnych można także użyć rajtarów pruskich (bez modelu w czapce montero) i trzech typów kirasjerów cesarskich (poza modelami w zamkniętych hełmach i czapce futrzanej). Dla obydwu formacji można użyć rajtarów duńskich.
2. Piechota krajowa i najemna nowego typu - [z] i [d] – tak jak w przypadku armii Rzplitej, tak i tu mieszanina szwedzkiej piechoty krajowej, piechoty najemnej nowego typu, pieszej milicji gdańskiej i piechoty cesarskiej może nam dać ciekawy i oryginalny regiment. Piechota duńska można być użyta tylko jako [d].
3. Piechota najemna starego typu - [d] - figurki pruskich muszkieterów mogą zostać użyte jako uzupełnienie muszkieterów z oryginalnych zestawów.
4. Dragonia - [z] i [d] – modele brandenburskich dragonów mogą być wymieszane ze szwedzkimi lub użyte w ramach osobnych kompanii.
IV. Chanat Krymski 
1. [z] i [d] Ciekawą opcją, którą można zasugerować, jest użycie kilku chorągwi jazdy tatarskiej i wołoskiej RON jako Lipków na służbie tureckiej, współpracujących z Tatarami. Przypadek ten został dokładniej omówiony na forum OiM:
viewtopic.php?f=5&t=3877&p=62644#p62644Chorągwie takie muszą mieć jednak buńczuki, a nie sztandary RON.
2. Korpus kapy kułłu - [z] - jako że opisy historyczne tej formacji są bardzo mało szczegółowe, a ikonografia nie istnieje, postanowiliśmy więc zasugerować rozwiązanie, które powinno mimo wszystko pozwolić na wyróżnienie tej formacji na bitewnym stole. Jako kapy kułłu można użyć:
- tureckich segbanów, modele z kapeluszami należy jednak przekonwertować tak by miały futrzane czapki, charakterystyczne dla Tatarów
- tureckich janczarów, także przy zmianie nakrycia głowy jak powyżej
W ramach jednej ody należy jednak stosować ten sam typ modeli (więc albo samych segbanów albo samych janczarów), w ramach korpusu jednak możemy mieć zarówno ody 'janczarów' jak i 'segbanów'.
3. Darbzen 300 dirhemów - [z] - stosujemy tureckie działo takiego typu (z zestawu OTT-11 "Osmańska artyleria lekka"), konwersja artylerzystów nie jest wymagana.
4. Zahara - [ z]– dopóki nie zostaną wydane odpowiednie modele, można używać „zachodniego” wozu transportowego, z załogą turecką lub tatarską. Można także używać konwertowanych wozów kozackich: należy usunąć załogę i działko, dodać pakunki/ładunek lub okryć wóz, dodać załogę turecką lub tatarską. Jako wielbłąda użyj modeli z Mehteru, z ochroną złożoną z segbanów.
V. Imperium Osmańskie 
1. Patrz powyżej, punkt IV. 1, w temacie Chanatu Krymskiego.
2. Sipahowe z ejaletów europejskich - [d] – możemy tu użyć kilku modeli (nie więcej niż 1 na ale) pancernych/petyhorców w misiurkach. Muszą to być jednak modele uzbrojone w łuki, stosujemy także konie bez pistoletów w olstrach. Najbardziej uniwersalny zestaw OiM – jazda wołoska RON – także i tutaj może się przydać: Wołosi z łukami, po przeróbce kołpaków na turbany spokojnie mogą być wystawieni wśród spahisów , beszli czy gonulu.
3. Zahara - [z] – dopóki nie zostaną wydane odpowiednie modele, można używać „zachodniego” wozu transportowego, z załogą turecką lub tatarską. Można także używać konwertowanych wozów kozackich: należy usunąć załogę i działko, dodać pakunki/ładunek lub okryć wóz, dodać załogę turecką lub tatarską. Jako wielbłąda użyj modeli z Mehteru, z ochroną złożoną z segbanów.
VI. Carstwo Rosyjskie 
1. Dzieci bojarskie - [d] – można w nich zastosować kilka modeli pospolitego ruszenia czy jazdy kozackiej, jako tzw. szlachty przysiężnej. Byli to litewscy szlachcice, którzy w obliczu sukcesów moskiewskich w początkowej fazie wojny 1654-1667 zdecydowali się na złożenie przysięgi wierności carowi. Niektóre modele konnych kozaków służebnych (zwłaszcza tych z elementami uzbrojenia ochronnego) także mogą zostać zastosowane w celu urozmaicenia oddziału.
2. Rajtaria- [d] – kilka modeli szwedzkich opancerzonych rajtarów (nie więcej niż 1-2 na 3-4 roty) dobrze oddaje ex-litewskich czy szwedzkich żołnierzy na służbie cara.
3. Husarze - [z] – tu nie obejdzie się bez kilku konwersji, których podstawą będzie husaria RON. Modelom należy dorobić brody, warto także częściowo pozmieniać nakrycia głowy (w drugim numerze Merkuriusza przedstawiliśmy
artykuł Rafała Szwelickiego o specyfice takiego moskiewskiego wyposażenia) i stroje.
4. Kopijnicy - [d]– Rajtarzy moskiewscy z rohatynami będą idealnymi kopijnikami, rohatyny mogą być przymocowane sznurem do lewego ramienia lub uwiązane do łęku siodła.
5. Kozacy służebni - [d] – jeden czy dwa modele dzieci bojarskich mogą zaprezentować bojarów moskiewskich dowodzących kozakami.
6. Dragoni polowi - [z] i [d] – Można tu użyć mołojców rejestrowych z wyłączeniem ich dowództwa lub wybranych modeli kozaków służebnych bez uzbrojenia ochronnego i z długą bronią palną w wysokich spiczastych czapkach z futrem w typie moskiewskim. Pikinierzy dragonów pogranicznych mogą posłużyć jako pikinierzy dragonów polowych. Jako figurek konnych dragonów polowych można użyć trzech wzorów kozaków służebnych bez uzbrojenia ochronnego z długą bronią palną, bez jakichkolwiek przeróbek. Jako konnych pikinierów można użyć wybranych figurek dzieci bojarskich z rohatynami , pozbawionych uzbrojenia ochronnego łuków i broni palnej.
7. Dworianie - [d] - Bardzo prostym wyróżnikiem jest zastosowanie dla figurek dzieci bojarskich koni z olstrami pistoletów. W podobny sposób (przy użyciu innych koni i dodania kałkanów) można użyć takich modeli jako sotni wyborowej i/lub zawojewodczików. Dodatkowo można zastosować kilka modeli jazdy kozackiej/pancernej/petyhorców: przerobić czapki na wzory znane z modeli moskiewskich, dodać brody i lekko wystające spod czapek włosy.
8. Artyleria- [d] - można użyć 5-funtowego działa RON, ale tylko i wyłącznie z moskiewską obsługą.
VII. Księstwo Kurlandii i Semigalii 
-
jako że armia nie ma własnych modeli, dostępne są dowolne mieszanki z poniższych1. Oficerowie – zastosowanie mają tu wszystkie modele oficerów szwedzkich, gdańskich a także ci z zestawów cesarskich i duńskich.
2. Rajtaria najemna – zgodnie z opisem z pdfu, jako modeli rajtarów przybocznych użyj zestawu SWE:3 –Opancerzeni rajtarzy z arkebuzami. Jako modeli rajtarów najemnych – zestawu SWE-4 lub SWE-1. Można także zastosować modele rajtarów-weteranów szwedzkich i konnej milicji gdańskiej (acz ta lepiej nadaje się do pospolitego ruszenia). Można także używać wszystkich trzech typów kirasjerów cesarskich i rajtarii duńskiej.
3. Rossdiensts (pospolite ruszenie szlacheckie) – przede wszystkim modele z zestawu SWE-4, także konnej milicji gdańskiej, pruskiej i duńskiej rajtarii. 1 czy 2 modele z jazdy kozackiej RON czy pospolitego ruszenia także mogą znaleźć tam swoje miejsce.
4. Dragonia – zestaw SWE-9 z sugestiami z pdfu. Także brandenburscy dragoni doskonale się tu nadają.
5. Piechota – dowolna piechota „zachodnia” wyposażona w muszkiety bez forkietów, włącznie z pieszą milicją gdańską, piechotą cesarską i duńską.
VIII. Królewskie Miasto Gdańsk 
-
dostępne są dowolne mieszanki z poniższych1. Oficerowie – oprócz konnych Gdańszczan zastosowanie mają tu wszystkie modele oficerów szwedzkich, a także cesarskich i duńskich.
2. Rajtaria najemna - Jako modeli rajtarów najemnych użyj zestawu SWE-4 lub SWE-1. Modele opancerzone to zestawy SWE-2 i SWE-3. Przy odpowiednich konwersjach można także wykorzystać modele rajtarów-weteranów. Modele z wszystkich trzech typów kirasjerów cesarskich i rajtarii duńskiej także mogą być używane.
3. Konna milicja – zgodnie z sugestią w pdfie, czyli zestawu SWE-4 uzupełnionego o modele z zestawu GDA-2. Pruska rajtaria także jest tu idealną opcją.
4. Piechota zaciężna i milicja piesza – dowolne modele pieszych muszkieterów „zachodnich” (w tym 'zimowa' piechota duńska) wyposażonych w muszkiety bez forkietów.
IX. Brandenburgia (Pruska obrona krajowa): 
1. Oficerowie - [z] i [d] – dowolne modele konne i piesze z armii szwedzkiej, także konni oficerowie z Gdańska, Duńczycy i oficerowie cesarscy.
2. Muszkieterzy pruscy - [z] i [d] – oprócz dedykowanych modeli można też użyć wzorów piechoty najemnej z muszkietami hiszpańskimi. W tym ostatnim przypadku dopuszczamy też, że wszystkie kompanie muszkieterów składają się z modeli „starego” regimentu najemnego.
3. Regularni rajtarzy brandenburscy/rajtarzy obrony krajowej - [z] i [d] – modele szwedzkiej i gdańskiej rajtarii bez arkebuzów i pancerza będą jak znalazł by zaprezentować obydwie te formacje. Wszystkie trzy typy kirasjerów cesarskich mogą być używane jako regularni rajtarzy. Rajtaria duńska może być używana dla obydwu formacji.
4. Regularni dragoni brandenburscy [d] – modele szwedzkich dragonów
X. Królestwo Danii i Norwegii 
1. Oficerowie - [z] i [d] – oprócz dedykowanych modeli oficerów duńskich – można użyć dowolnych szwedzkich, cesarskich czy gdańskich oficerów.
2. Jazda krajowa - [z] i [d] - można użyć zestawów SWE-1, SWE-4 i GDA-2, a także pruskich rajtarów i wszystkich trzech typów kirasjerów cesarskich.
3. Jazdy najemna - [z] i [d]- można użyć zestawów SWE-1, SWE-4 i GDA-2, a także szwedzkich weteranów. Jako modeli opancerzonej jazdy najemnej można użyć zestawów SWE-2 i SWE-3. Wszystkie trzy typy kirasjerów cesarskich mogą być używane jako najemni rajtarzy.
4. Dragonia krajowa i najemna - [z] i [d] - można użyć zestawu SWE-9 a także dragonów brandenburskich.
5. Snapphanar - [z] i [d] – tu najlepsze będą modele zachodnich muszkieterów z muszkietami bez forkietów, zwłaszcza modele klęczące (np. z piechoty gdańskiej GDA-3). Jako że niektóre regularne oddziały Snapphanar składały się z dragonów, można także dodać kilka pieszych modeli z zestawu SWE-9. Modele można także przekonwertować by miały bardziej „cywilny” wygląd: usuwając broń białą, zastępując kapelusze gołymi głowami lub czapkami. Bardzo dobre są także modele dragonów brandenburskich bez broni białej a z siekierkami.
XI. Święte Cesarstwo Rzymskie 
1. Oficerowie [z] i [d] – oprócz dedykowanych modeli oficerów cesarskich – można użyć dowolnych szwedzkich, duńskich, brandenburskich i gdańskich oficerów.
2. Kirasjerzy/kirasjerzy weterani [d] - jako modeli opancerzonej jazdy można użyć zestawów SWE-2, SWE-3 i modeli opancerzonych oficerów. Modele rajtarów bez wyposażenia ochronnego mogą posłużyć do wystawienia kirasjerów bez opancerzenia.
3. Dragonia [z] i [d] tu oczywiście zestaw szwedzkiej dragonii oraz brandenburskich dragonów.
XII. Siedmiogród 
1. Polska jazda wołoska może być używana jako [d] dla kurtanów.
XIII. Dodatkowe opcje:1. Historyczni oficerowie „zachodni” – oczywiście bez swoich Zasad Specjalnych - mogą być używani jako dowódcy (generałowie) i oficerowie w każdej armii „zachodniej”, także jako oficerowie regimentów cudzoziemskich (piechota, rajtaria, dragonia) i artylerii w RON.
2. W przypadku jednostek z podjazdów historycznych, jeżeli odpowiednia informacja nie jest uwzględniona powyżej, opis modeli których można użyć dla danej formacji zawarty jest w tekście pdfu/podręcznika.
3. W przypadku "zachodnich" chorążych i muzyków można ich używać w dowolnej armii "zachodniej", oddziałach autoramentu cudzoziemskiego (rajtaria, piechota cudzoziemska i dragonia) i artylerii RON oraz siedmiogrodzkim seregu piechoty niemieckiej.
Michał „Kadrinazi” Paradowski (z wielkimi podziękowaniami dla Konrada, Rafała i Artura za pomysły, sugestie i uwagi)
Zespół Ogniem i Mieczem
Zaloguj się
Zarejestruj się
FAQ
Szukaj
